De eerste poppen, zoals Motanka-poppen, hadden geen menselijke gezichten. Onze voorouders geloofden dat als je een pop een gezicht geeft, er een geest in kan trekken en het leven van het kind kan overnemen. De pop had een heilige betekenis en was vaak een talisman die de familiemacht van generatie op generatie doorgaf. Ook werden poppen gebruikt bij diverse rituelen en sjamanisme. Met de hulp van bij velen bekende voodoo-poppen, die werden geïdentificeerd met een specifieke persoon, kregen tovenaars macht over die persoon en konden ze hem zelfs van het leven beroven. De tijd verstrijkt en poppen uit heilige mystieke tradities zijn op het gebied van kinderspelen terechtgekomen en hebben een sterke positie ingenomen als hulpmiddel voor ontwikkeling en amusement: speelgoed. Een kind speelt met een pop. En spelactiviteit, zowel bij mensen als bij dieren, is een voorbereidende fase op volwassenheid. Jonge leeuwenwelpen jagen speels op elkaar, kleine kinderen spelen moedersdochtertje, winkelen etc. Spelend, het volwassen leven nabootsend, probeert het kind zijn geheim te begrijpen, zijn plaats en doel te vinden. Het speelgoed en de spelletjes van een kind vertegenwoordigen de mogelijkheden voor zelfrealisatie die de samenleving biedt. Poppen zijn op hun beurt een integraal onderdeel van meisjesspellen. Welke mogelijkheden laten moderne poppen zien aan toekomstige vrouwen? Poppen voor meisjes werden vervangen door barbiepoppen en andere ‘schoonheidspoppen’. Deze poppen worden gepresenteerd in de vorm van volwassen vrouwen in prachtige outfits, met de figuur van een fotomodel en een overvloed aan make-up. En deze veranderingen symboliseren nieuwe richtlijnen die in de huidige samenleving zijn bijgewerkt. Laten we dit eens bekijken vanuit het oogpunt van de archetypische psychologie. C.G. Jung introduceerde het concept van het collectieve onbewuste, dat een aangeboren karakter heeft. Het collectieve onbewuste is een deel van de psyche dat de erfenis die de hele mensheid gemeen heeft, bewaart en van generatie op generatie doorgeeft. De inhoud van het collectieve onbewuste bestaat uit archetypen. Volgens Jung vertegenwoordigt een archetype de structurele elementen van de menselijke psyche, die verborgen zijn in het collectieve onbewuste, wat de hele mensheid gemeen heeft. Dit is een manier om beelden met elkaar te verbinden die van generatie op generatie zijn doorgegeven. Ze worden op dezelfde manier geërfd als de lichaamsstructuur. Archetypen structureren ons begrip van de wereld, onszelf en andere mensen. Een van de belangrijkste door Jung voorgestelde archetypen is het masker of de persona. Een masker, of Persona, is een archetype dat een sociale rol vertegenwoordigt die een persoon speelt en voldoet aan de eisen die de samenleving aan hem stelt, het publieke gezicht van een persoon, waargenomen door anderen, het verbergt de ware essentie van iemands persoonlijkheid. Een persoon is een instrument van menselijke sociale aanpassing. Volledige identificatie met een persoon leidt tot verlies van verbinding met zichzelf. We kunnen zeggen dat door zich met een persoon te identificeren, een persoon in een bepaald beeld ‘versteent’, zijn flexibele, zich ontwikkelende karakter verliest en een pop wordt. Wat is een moderne pop anders dan een persoon, een klein personage dat een beeld vertegenwoordigt dat wijdverspreid is in de moderne wereld? Laten we nu eens kijken naar de meest populaire afbeeldingen onder meisjes en tieners: dit is een glamoureuze Barbie, met het uiterlijk van een fotomodel of een Hollywood-ster, of een nieuw idool, een pop uit de Bratz-serie - een schattig middelbare schoolmeisje, met enorme lippen, in verschillende heldere outfits. Natuurlijk heeft Barbie veel vrienden, waaronder een gehandicapt meisje, wat volgens het idee van de makers zou moeten dienen om tolerantie onder jonge schoonheden te ontwikkelen. Maar wat is tolerantie anders dan de acceptatie van verschillende dingen, de acceptatie van individualiteit, wat uitgesloten is wanneer de schoonheid Barbie, het ideaal om zo te zeggen, in het middelpunt van alles staat. Uiteraard zal een meisje dat Barbie speelt zich in de eerste plaats met haar identificeren, en niet met haar vele vrienden. En hier wil ik geen enkele bewering doen aan de makers van moderne poppen; ze weerspiegelen alleen trends die in de samenleving aanwezig zijn. En als we het niet uit de winkelschappen halen, dan komen we hetzelfde archetype tegen op tv-schermen en computermonitors. Het leven van sterren, fotomodellenen fotomodellen overspoelden letterlijk de informatieruimte. De schoonheidsindustrie kan concurreren met de voedingsindustrie. Modieus en mooi zijn is van levensbelang geworden, bijna net zo belangrijk als eten en drinken. Vanuit het oogpunt van de archetypische psychologie hebben we het over de aanwezigheid van een dominant in het vrouwelijke bewustzijn van een specifiek archetype. En de aanwezigheid van een dominant duidt op een verstoorde relatie met het dominante archetype, meer specifiek op een obsessie ermee. Welk vrouwelijk archetype domineert zo actief de sociale realiteit van onze tijd? Om deze vraag te beantwoorden, stel ik voor om terug in de tijd te gaan en een aantal dynamieken te traceren. Vóór de komst van de Barbiepop waren de meest populaire poppen de poppen die ongeveer zo oud waren als de meisjes die ermee speelden. Het is interessant dat bij deze correspondentie de pop in mindere mate het voorwerp was van identificatie van het kind met het speelgoed. Meisjes verzorgden hun poppen, gaven ze te eten, gaven ze vakantie, enz., dat wil zeggen dat ze zich in de eerste plaats identificeerden met hun moeder en de moederrol als zodanig, terwijl de pop speelgoed was, een hulpmiddel dat nodig was om zo'n spel uit te voeren. Het meisje kon zich ook identificeren met de pop en ermee spelen als kind of als volwassene. We zien dus dat de belangrijkste rollen die gespeeld worden als een kind met een pop speelt, de rol van moeder en kind zijn. Tegelijkertijd is het identificatieproces vrij flexibel en worden gedragsstereotypen voornamelijk ontleend aan het ouderlijk gezin, en niet aan de pop zelf. De meest gemanifesteerde archetypen hier zijn Moeder en Dochter. Als we ons wenden tot de oude Griekse mythologie, zijn dit Demeter en Persephone. Dit zijn de meest voorkomende archetypen in de traditionele patriarchale cultuur. De vrouw speelde óf de rol van een moeder, die voor haar kinderen en echtgenoot zorgde, óf de rol van een dochter, een infantiel meisje, gedwongen de instructies van volwassenen op te volgen, d.w.z. volg in alles de wil van haar man en tradities. Vaak vonden beide rollen tegelijkertijd plaats. Ik merk op dat poppen die volwassen vrouwen uitbeelden al lang vóór Barbie aanwezig waren in de kringen van de ‘high society’. Maar dit kan geen mondiale sociale trend worden genoemd. Het bijzondere van deze poppen was dat ze jonge dames uit de high society afbeeldden, in prachtige outfits. Door met zulke poppen te spelen, moeten de meisjes zich hebben verdiept in de eigenaardigheden van gedrag en uitingen van hun sociale rol en status. Laten we dus keer op keer terugkeren naar onze tijd en ons opnieuw richten op de Barbie-pop, die al zijn symbool is geworden. Nu begrijpen we dat de komst van deze pop de komst vertegenwoordigt van een nieuwe dominant in het sociale leven van een vrouw. De pop is volwassen geworden en van kind veranderd in een jonge en mooie vrouw. We kunnen raden dat de rol van de moeder en de positie van het kind voor de vrouw naar de achtergrond zijn verdwenen en dat ze zichzelf in een geheel nieuwe rol uitprobeert. Misschien is het bewustzijn van vrouwen, met de toevoeging van meer vrijheden, volwassener geworden en heeft een vrouw nu het gevoel dat zij zich in een veel groter aantal sociale rollen kan uiten. Tegelijkertijd gaat de rol van de moeder niet verloren; bedenk dat Barbie kinderen heeft en dat er zelfs een zwangere Barbie is. Misschien is dit waar en kunnen we ons in die zin verheugen over de nieuwe mogelijkheden die gesymboliseerd worden door de komst van een nieuwe pop. Maar tegelijkertijd hebben we het over een dominante. En deze dominante komt tot uiting in de gelijkheid, de buitensporige prevalentie van dezelfde pop, hetzelfde beeld, waarvan we de kenmerken al eerder hebben besproken. Nu weten we dat het beeld van de Barbiepop de dominante archetypen Moeder en Dochter, die aanwezig waren in de traditionele sociale structuur, heeft verdrongen. Maar wat voor beeld en wat voor archetype is dit? Modieus, mooi, modern, met een ideaal figuur en hetzelfde, gestempeld, gestandaardiseerd. Dit is een soort vrouwenidool, op wie ze willen lijken, wiens imago ze nastreven. Dit beeld wordt in de taal van de Griekse mythologie genoemd en is Aphrodite, de godin van liefde en schoonheid. We kunnen zeggen dat Barbie de populariteit van de cultus van Aphrodite symboliseert, alleen in zijn perverse vorm, zoals ik al zei, hebben we het over obsessie. Het archetype van de mooie Aphrodite zelf is natuurlijk; het symboliseert de bloei van sensualiteit en seksualiteit bij een jong meisje,.