We vervolgen het “Openhartige gesprek over psychologie”. En in dit artikel zullen we proberen te begrijpen wat iedereen lijkt te weten, maar iedereen begrijpt het op zijn eigen manier. Psychologische begeleiding is voor veel psychologen het belangrijkste instrument van hun praktische werk. Maar wat is dit hulpmiddel eigenlijk? Wat zijn de mogelijkheden en toepassingslimieten ervan? Is er een verschil tussen psychologisch advies en psychologische educatie? Wat is Counseling en waarin verschilt het van Consulting? Tijdens het gesprek zullen waarschijnlijk nog een aantal andere vragen rijzen. We zullen ze ook proberen te beantwoorden. En we beginnen opnieuw met de definitie: “Psychologische begeleiding is een speciaal gebied van de praktische psychologie dat verband houdt met het bieden van directe psychologische hulp door een gespecialiseerde psycholoog aan mensen die het nodig hebben, in de vorm van. van advies en aanbevelingen.” (Nemov R.S. “Fundamentals of psychologische counseling: leerboek voor studenten van pedagogische universiteiten”). En tegelijkertijd ‘boorden’ ze op de psychologieafdeling voortdurend de imperatief in ons hoofd: ‘psychologen geven geen advies’. Er wordt waarschijnlijk aangenomen dat de adviezen en aanbevelingen op de een of andere manier fundamenteel van elkaar verschillen (wie kent deze verschillen, onthul dit geheim alstublieft in de opmerkingen). Maar tot op de dag van vandaag zie ik geen enkel verschil (daarom doe ik geen psychologische begeleiding volgens Nemov). Als adviezen en aanbevelingen uit de counseling worden verwijderd, hoeft de psycholoog cliënten alleen maar te vertellen over de oorzaken van hun problemen en zorgen. In het werk van een schoolpsycholoog wordt dit format zelfs aangemoedigd bij het raadplegen van leraren en ouders. Het is waar dat dergelijke counseling alleen in die zin verschilt van psychologische educatie dat onderwijs voor preventieve doeleinden moet worden gegeven. Welke uitweg uit deze tegenstrijdigheid heb ik voor mezelf gevonden? De Psychotherapeutische Encyclopedie, onder redactie van Karvasarsky, die een jaar vóór Nemovs handboek over counseling verscheen, kwam mij te hulp. En hier identificeren de auteurs duidelijk drie hoofdbenaderingen in psychologische counseling: probleemgerichte counseling (consulting), gericht op het analyseren van de essentie en externe oorzaken van het probleem, en het vinden van manieren om het op te lossen de analyse van individuele oorzaken van het probleem, het ontstaan ​​van destructieve persoonlijkheidsstereotypen, het voorkomen van soortgelijke problemen in de toekomst. De aanpak is vergelijkbaar met psychodynamische psychotherapie, de consultant onthoudt zich fundamenteel van advies en organisatorische hulp (oplossingsgesprekken), gericht op het identificeren van middelen om het probleem op te lossen de mooie naam ‘solution talk’ (praten over een beslissing). Consulting past in de ‘niet-Mov’-definitie van consulting, en praten over oplossingen is naar mijn mening eenvoudigweg de logische voortzetting ervan. Daarom moeten ze als één benadering worden beschouwd. Vooruitkijkend zal ik zeggen dat een dergelijke geïntegreerde aanpak uiteindelijk onderdeel werd van mijn praktijk onder de naam ‘Crisisanalyse’ (met zijn individuele en groepsvormen). Maar dat was later, en om te beginnen nam ik Counseling als basis mijn werk. En grotendeels ook omdat sommige auteurs Counseling beschouwden als psychotherapie voor mensen met emotionele problemen die geen pathologie zijn. Hoe kan het ook anders, aangezien het ons categorisch verboden was om in de richting van welke pathologie dan ook te kijken: "Psychologische counseling als een vorm van psychologische hulp is gericht op mentaal normale mensen om de doelen van persoonlijke ontwikkeling te bereiken." (Abramova G.S. “Psychologische begeleiding. Theorie en ervaring”). En borderline-toestanden en pathologie moeten worden aangepakt door psychotherapeuten en psychiaters! Dit is een andere populaire opdracht. Maar laten we een situatie simuleren waarin elke praktiserende psycholoog zich zou kunnen bevinden. Iemand komt naar uw afspraak met klachten over een slecht humeur en krachtverlies. Aan het begin van het werk blijkt dat er ook sprake is van slechte slaap,verminderde eetlust en zin in seks. Er is asthenie met alle daaruit voortvloeiende manifestaties: vermoeidheid, verstrooidheid, apathie, intolerantie voor fel licht en harde geluiden. En terwijl jij in je hoofd passende diagnoses doorneemt (depressie, astheno-depressief syndroom of VSD), komt je cliënt gaandeweg terecht in een verhaal waarin traumatische momenten zichtbaar zijn. Nu begrijp je de aard van zijn emotionele ervaringen, en je kunt niet langer anders dan sympathiseren met deze ongelukkige persoon. Je wilt hem heel graag helpen, maar je bent geen dokter, je hebt geen medische opleiding. Wat te doen in zo’n situatie? Moet je je verontschuldigen en de cliënt naar een bekende psychotherapeut sturen of hem houden, ervan uitgaande dat je hem, afgezien van sympathie, op geen enkele manier zult helpen? En laten we, terwijl je nadenkt, dit dilemma onbevooroordeeld maar nader bekijken. Welk denkproces en welke ervaringen brachten onze psycholoog tot een dergelijk keuzeprobleem? De wens om te helpen (en de vergoeding niet te verliezen) worstelt met de angst om de regels te overtreden? Of veroorzaken de diagnoses die zich voordoen, zelfs onder druk van imperatieven, de angst dat we niet aan dit verzoek kunnen voldoen? Bij deze keuze staat de angst voor diagnose aan de kant van Verantwoordelijkheid, en het financiële belang aan de kant van Empathie en Verlangen om te helpen. Naar mijn mening bestaat er niet één juiste oplossing voor dit dilemma. Maar er is een manier om het dilemma zelf te vermijden. Laten we ons eens voorstellen wat er zal gebeuren als we bij het opsommen van de symptomen van de cliënt onze aandacht niet besteden aan het stellen van de juiste diagnose. En wat heeft het voor zin als we de diagnose nog steeds niet kunnen gebruiken in ons werk? Wat zal hij ons geven (naast de angst om voor hem te verliezen)? Een psycholoog mag bovendien (zonder medische opleiding) niet het recht hebben een diagnose te stellen. In het werk van een psycholoog fungeert de diagnose als een verbindende factor, waarbij alle individuele kenmerken van de symptomen van de cliënt worden teruggebracht tot één abstracte nosologische eenheid. En als in de geneeskunde de behandeling wordt geselecteerd op basis van diagnose, dan zoeken we in de psychologische praktijk voor elke cliënt naar een individuele aanpak. Daarom stel ik voor dat etiopathogenetische diagnoses niet worden uitgevoerd met het doel een diagnose te stellen, maar om de ‘logica van de symptomen’ te begrijpen. Wat ontnemen ze, en wat geven deze symptomen onze patiënt? Waar worden ze van weerhouden en waartoe worden ze aangemoedigd? We kunnen de antwoorden op deze vragen, in tegenstelling tot de diagnose, gebruiken in ons werk. Maar laten we terugkeren naar de situatie die we hebben gesimuleerd. We hebben onze aandacht en geheugen niet belast door een geschikte diagnose te selecteren, maar aandachtig naar onze gesprekspartner geluisterd. Ze stelden suggestieve vragen en verduidelijkten de tegenstrijdigheden in zijn antwoorden. Ze hielden bij hoe zijn emotionaliteit verandert, welke onderwerpen pijnlijker voor hem zijn en waar hij begint te ‘glijden’. En als we, zoals in onze situatie, psychologisch traumatische momenten bereiken, zal ons verlangen om te helpen en ons werk gewetensvol te doen, niet worden belemmerd door diagnoses of imperatieven. Wij overtreden immers geen regels, aangezien wij met een geestelijk normaal mens werken. En als u voorstelt dat de cliënt tegelijkertijd door zijn huisarts wordt gecontroleerd, althans om puur somatische ziekten uit te sluiten, zal het hierboven beschreven dilemma eenvoudigweg niet optreden. Maar helaas betekent dit helemaal niet dat in de Tijdens de psychologische begeleiding, of het nu gaat om consultatie of counseling, mogen zich geen andere problemen voordoen. Onder dergelijke problemen schrijf ik de beperking van counseling toe aan het raamwerk van ‘bewustzijn’. Een adviserend psycholoog heeft niet de mogelijkheid om met een cliënt te bespreken wat hij niet weet. En psychologische begeleiding biedt hem geen ander instrument dan discussie. Anders is het geen counseling meer, maar iets anders. We zullen zeker ook over deze 'ander' praten, maar iets later. In de tussentijd omvatten de plannen een herziening (of vernietiging) van moderne Theories of Memory. Als er onder hen tenminste één is die ons op betrouwbare en overtuigende wijze de aard van dit mentale fenomeen verklaart?