Vandaag wilde ik het weer over depressie hebben. De vraag die in de titel wordt aangegeven, is een fundamentele vraag die aan de basis ligt van ons bestaan. Meestal, als alles goed is, stellen we onszelf er niet eens vragen over. Maar voor een depressief persoon wordt zijn belangrijkste levensconflict gevormd rond het antwoord op deze vraag. Feit is dat hij de diepste twijfels heeft over dit antwoord. Het depressieve karakter wordt gevormd in de zeer vroege preverbale periode van het leven, wanneer we extreem kwetsbaar zijn en afhankelijk van andere mensen. Als we geboren worden, is de aandacht en zorg van onze moeder uiterst belangrijk voor ons. Met haar welwillendheid en liefde voor ons, haar vreugde in wat we zijn, nodigt ze ons uit tot leven in deze wereld. En deze uitnodiging is uiterst belangrijk voor ieder van ons. Als we welkom en verwacht worden, krijgen we immers geleidelijk het vertrouwen dat we het recht hebben om te leven. Maar als deze uitnodiging van een belangrijke Ander gekleurd is door twijfel, angst, ongerustheid, of als deze simpelweg niet genoeg is vanwege een depressie in de wereld moeder zelf of gebrek aan liefde voor het kind, ontwikkelt een klein, extreem afhankelijk persoon een diepe onzekerheid over de vraag of hij het recht heeft om te leven of niet. Naar mijn mening is het deze diepe twijfel die uiteindelijk leidt tot wat wij in de Gestalttherapie retroflectie noemen - deze manier om met de omgeving om te gaan. In werkelijkheid keert een naar buiten gerichte impuls zich naar binnen tegen de persoon zelf (wat heel typerend is voor depressie). De kleine man is er niet zeker van dat hij het recht heeft om te leven, en daarom om zichzelf te uiten, om het voorwerp van zijn genegenheid te bereiken om iets van hem te krijgen. Dit object is alles voor een kind, en daarom wordt het gebrek aan voldoende acceptatie van zijn kant door de hele wereld als afwijzing ervaren. Als volwassenen kunnen we redelijk succesvol omgaan met de afwijzing van ons door sommige mensen, omdat we weten dat er anderen zijn, maar vaak kan afwijzing van ons door onze partner in het volwassen leven worden gezien als het einde van de wereld, en vaak zien we afwijzing waar het lijkt alsof nr. De reden hiervoor is diezelfde jeugdervaring waarin we de acceptatie van een belangrijk persoon ontbeerden. En als het voor een volwassene moeilijk is om met dergelijke situaties om te gaan, hoewel hij zichzelf op zijn minst rationeel kan kalmeren, wat kunnen we dan zeggen over een kind dat dit vermogen niet heeft. Het kind heeft niet de middelen om zich hiertegen te verzetten, dus richt hij alle pijlen op zichzelf en wordt hij in zijn perceptie als de wereld. Ik geloof dat het retroflexieve mechanisme wordt gevormd vóór het introjectieve - een ander mechanisme dat kenmerkend is voor een depressief karakter. De persoon slikt alles door wat de omgeving hem geeft zonder te kauwen: voedsel, ideeën, oordelen, overtuigingen. Het is het aanvankelijke gebrek aan uitnodiging tot leven van de Ander dat leidt tot een fundamentele wending van agressie naar binnen (retroflectie), en dit leidt er op zijn beurt toe dat een persoon, als gevolg van het niet manifesteren van deze agressie, gedwongen om overmatig te bezwijken voor de invloed van anderen (introjectie). Dit fundamentele conflict kan worden ervaren als een gevoel van eigen slechtheid, een diep schuldgevoel over de eigen aanwezigheid in het leven, en kan vervolgens verschillende tinten aannemen. Schizoïde bijvoorbeeld: heb ik het recht om bescherming, tederheid, genegenheid en zorg te zoeken? Borderline: Heb ik het recht om te nemen wat ik wil van het milieu? Narcistisch: Heb ik het recht om steun te zoeken in mijn verschillende uitingen? Neurotisch: heb ik het recht om liefde te tonen aan de Ander? Het is vanwege dit fundamentele conflict dat de willekeurige inzet van retroflexieve agressie een destructief karakter kan krijgen en een persoon opnieuw kan traumatiseren. Het zal de verdeeldheid alleen maar versterken, omdat de diepgewortelde houding ten opzichte van de eigen slechtheid en het gebrek aan recht op leven en de uiting van agressie niet verdwijnt. Het is belangrijk om de kern van het conflict langzaam en zorgvuldig te benaderen, en pas daarna geleidelijk de daarin vervatte kernenergie in te zetten. Dit kan jaren van therapie vergen. De kern van het conflict is een enorm conflict van wereldformaat.