Od autora: W psychoterapii temat złości i agresji nie jest rzadkością. Czy jest między nimi różnica i jakie są ze sobą powiązane? Jaka jest ich natura? Należy odróżnić gniew od agresji. Złość jest uczuciem, reakcją na kontakt ze światem zewnętrznym w przypadku naruszenia osobistych granic lub niezadowolenia z własnych pragnień. Złość to wewnętrzne przeżycie, które można wyrazić za pomocą gestów, mimiki czy słów: „Jestem zły!”, „Jestem zły, gdy…”. I to jest „najzdrowszy” sposób wyrażania złości. Werbalny wyraz złości wskazuje, że dana osoba jest świadoma tego uczucia w sobie i wskazuje na zewnętrzną (lub wewnętrzną - możesz być zły na siebie) przyczynę tej złości. Gniew jest uczuciem naturalnym, charakterystycznym dla wszystkich żywych istot; pokazuje innym niezadowolenie wywołane gniewem. Gniew to wzmożone uczucie złości, ma charakter afektywny, ma bardziej krótkotrwałe skutki niż złość. Agresja nie jest uczuciem, ale działaniem mającym na celu osiągnięcie osobistego celu, interesów i obronę własnych granic. Obrażanie kogoś, obraźliwa ocena, bicie, rzucanie, nakrzyczenie na kogoś, niszczenie, zabijanie – to przejawy agresji. Podobnie jak agresja to zasada „oko za oko” – zemsta i fizyczna ochrona interesów własnych lub bliskich. Złość i agresja są nam wpisane w naturę. Z biologicznego punktu widzenia mają one charakter adaptacyjny – chronią swoje interesy w imię przetrwania, reagując na zagrożenie. Dziecko nie robi „przerwy” między złością a agresją; złość realizuje się u niego natychmiast w impulsie agresywnym: podchodzi i gryzie, uderza go łyżką w głowę, rzuca i tłucze zabawkę. Jednocześnie rodzice bardzo często „zabraniają” zarówno gniewu, jak i zachowań agresywnych, nie oddzielając ich, nie pomagając dziecku zrozumieć, że jest zły (można się złościć) i skrzywdzić innego - tego nie da się zrobić. Ważne jest, aby nauczyć dziecko złościć się: mówić to, tupać nogą, ale nie naruszać granic drugiej osoby agresywnym działaniem. KAŻDY WYBÓR MA KONSEKWENCJE – ważne jest, aby dziecko nauczyło się tej zasady Jakie uczucia mogą powodować złość i agresję? Są to uczucia bezradności, zazdrości, strachu, winy, wstydu i inne – cały zestaw negatywnych doświadczeń. Pozytywne uczucia (zwykle) nie powodują złości, ponieważ nie stanowią zagrożenia dla bezpieczeństwa, poczucia własnej wartości ani interesów osobistych. Za pomocą agresji człowiek kreuje swój własny świat, zmieniając otoczenie „na swoje” (jak np w przeciwieństwie do adaptacji do środowiska). Za pomocą agresji człowiek poznaje własne granice i granice innych ludzi. Agresja to wewnętrzna siła, która może być nie tylko destrukcyjna, ale także twórcza, jeśli rozpoznaje się i kontroluje agresywne impulsy. Ale to wynik świadomego podejścia do realizacji swoich uczuć poprzez działanie. To odróżnia człowieka od zwierzęcia; zwierzęta nie są w stanie powstrzymać swojej agresji. Autor artykułu: Galina Szczetinina